Misbruiken vastgesteld bij twee op drie gecontroleerde au pairs

In 2017 werden er door de Vlaamse arbeidsinspectie 112 controles uitgevoerd op het verblijf van au pairs in ons land. In 88 gastgezinnen, dat is meer dan twee op de drie, werden overtredingen vastgesteld. Zo moeten au pairs vaak heel veel uren presteren, wordt hun zakgeld niet uitbetaald of worden ze ingezet als huishoudpersoneel. Voor Vlaams parlementslid Axel Ronse (N-VA) is de maat vol. “Dit zijn onwaarschijnlijk hoge percentages. We kunnen niet doen alsof er niets aan de hand is. Ik ga parlementaire stappen ondernemen om de misbruiken te stoppen.”

Een au pair is een volgens het KB van 30 april 1999 “een jongere die tijdelijk in een gastgezin wordt opgenomen waar hij kost en inwoning geniet in ruil voor lichte dagdagelijkse huishoudelijke taken, om zijn taalkennis te vervolmaken en zijn algemene ontwikkeling te verruimen door een betere kennis van het land door deel te nemen aan het gezinsleven van het gastgezin”.

Het statuut van au pairs is dubbelzinnig: verblijfsrechtelijk gezien komen au pairs naar Vlaanderen op basis van bepaalde prestaties waarvoor ze een arbeidskaart B afgeleverd krijgen. Maar arbeidsrechtelijk vallen deze prestaties buiten een arbeidsovereenkomst en buiten enige arbeidsrelatie. “Uit die ambiguïteit ontstaan twijfelachtige situaties en bijgevolg ook misbruik”, legt Axel Ronse uit.

De meest voorkomende overtredingen die door de Vlaamse inspectie werden vastgesteld zijn het niet betalen van het minimale zakgeld (van 450 euro per maand), het niet laten volgen van de -eveneens verplichte-cursus Nederlands en het niet respecteren van de maximaal toegestane arbeidsduur van 20 uur per week.

Afgaand op het aantal uitgereikte arbeidskaarten waren er in 2016 in Vlaanderen 333 au pairs aan de slag. Dat zijn allemaal au pairs die afkomstig zijn van buiten de Europese Unie. Want au pairs, afkomstig van een andere EU-lidstaat, kunnen zonder arbeidskaart aan de slag en worden bijgevolg niet geregistreerd.

De kwaliteit van de au-pair-agentschappen, die au pairs bij de gastgezinnen plaatsen, vormt eveneens een probleem. Ronse: “Iedereen kan vandaag zo’n agentschap beginnen. Er is geen erkenning vereist en er is dus geen kwaliteitscontrole.”

De Vlaamse volksvertegenwoordiger gaat in het Vlaams parlement actie ondernemen om de au pairs beter te beschermen. “In de eerste plaats moet dringend onderzocht worden welk statuut voor de au pairs het meest aangewezen statuut is. Beschouwen we au pairs als een vorm van arbeidsmigratie en creëren we voor hen bijgevolg een volwaardig arbeidsrechtelijk statuut. Of zien we ze hen als een vorm van culturele uitwisseling en is een cultureel statuut meer aangewezen? “

Voorts moet er een betere regulering komen van de au-pair-agentschappen. Ze moeten, naar het voorbeeld van Nederland en de VS, aan bepaalde criteria voldoen om een erkenning te krijgen.

Het kan ook niet dat de au pairs, afkomstig van binnen de Europese Unie, volledig onder de waterlijn blijven. Zij moeten worden geregistreerd. Dat gebeurt allicht best door de gemeenten, waar de au pairs vandaag al hun verblijfskaart moeten aanvragen.

Voor de au pairs, afkomstig van buiten de Unie, en hun gastgezinnen is het zet een rem op de indienstneming van au pairs”, zegt Axel Ronse. “En dat willen we vermijden. Want we zijn niet tegen au pairs, integendeel, maar wel tegen de misbruiken. We willen zoveel mogelijk au pairs laten kennismaken met de Vlaamse cultuur, maar dit moet in de toekomst kunnen zonder misbruiken”, besluit Ronse.